Bozuk sektör bulma ve onarma

Linux’da disklerdeki bozuk olan sektörler (bad sectors) veya bozuk blokları yönetmemize yardımcı olabilecek terminal yardımcı programları vardır. Bu yardımcı programları kullanarak bozuk olan sektörleri, tespit edip kullanılamaz olarak işaretliyebiliriz.

Bozuk sektörler, mekanik sabit disk sürücümüzün veri depolama amacıyla hiç kullanılamayan hasar görmüş kısımlarıdır. Ancak, “kötü” veya kullanılamaz olarak işaretlemediğiniz sürece işletim sistemi bu sektörlere yazabilir. Ayrıca, sabit sürücünün bu alanlarında depolanmış verileriniz varsa, bunları da kurtarmak çok zordur.

Her ne kadar SSD vb. gibi en son teknolojileri kullanılan diskler ile bu sorun ortadan kalkıyor olsa da bazen bozuk sektörlerle karşılaşabiliriz.

Bozuk sektörler, sistemimizin yavaşlamasına veya okuma-yazma hızında sürenin artmasına sebep olabilir. Bu nedenle sistemimizi düzenli aralıklarla taramalıyız. Taramamızdaki en önemli sebep ise yukarıda bahsettiğim “Bozuk sektör üzerine depolanmış verileri kurtarma zorluğudur!”. Bozuk sektör taraması linux’da terminal komutları ile kolayca yapabiliriz.

Linux’da Bozuk Sektörler Nasıl Yönetilir?

Dikkat: Bu komutları çalıştırırken “/” kök dosya sistemini taramamalısınız!

İlk adım olarak, bozuk sektörler için taramak istediğimiz disk/disk bölümü’nü belirlemeliyiz. Bunun için;

sudo lsblk -o name,mountpoint,label,size,uuid

komutunu kullanabilir yada sistemle beraber kurulu gelen “Diskler” uygulamasından görebilirsiniz.

Siz aksi bir şey yapmamışsanız, genellikle sistemin kurulu olduğu disk “/dev/sda” olarak tanımlanmış olur. Disk yolunu belirledikten sonra, aşağıdaki komutu terminalden göndererek bozuk sektör olup olmadığını kontrol edin (Komut sonrası diskin boyutuna göre işlem biraz uzun sürebilir!).

sudo badblocks -v /dev/sdb1 > ~/bozuk-sektor.txt

Unutmayın bu sadece bozuk sektörleri tespit komutudur.

Bozuk Sektörler Nasıl Onarılır?

Ext2, ext3 ve ext4 dosya sistemlerinde bozuk sektörleri kontrol etmek ve onarmak için e2fsck yardımcı programını kullanabilirsiniz. Terminalden ise, kontrol etmek ve onarmak için yönetici ayrıcalığı ile aşağıdaki komutu çalıştırın. Unutulmamalıdır ki, bozuk sektörün ciddiyetine göre hepsini onaramıyabilir!

Dikkat: Komutu çalıştırmadan önce komutta yazan “sdb1” yolunu kendi bilgisayarınızdaki disk yoluna göre düzeltin!

sudo e2fsck -cfpv /dev/sdb1

Kullanılan parametre açıklamaları;
“c” parametresi bozuk blokları arar ve bir listeye ekler,
“f” dosya sistemini kontrol eder,
“p” parametresi, mümkünse her şeyi onarır,
“v” parametresi ise size komut ilerlemesinin uçbirim çıktısını ayrıntılı olarak verir.

Ayrıca, e2fsck’i aşağıdaki komutla dosyadakileri onarmaya zorlamak için önceki adımlarda oluşturulan bad_sectors.txt dosyasını da belirtebilirsiniz.

sudo e2fsck -l bad_sectors.txt /dev/sda1

Diğer dosya sistemleri için (FAT32 gibi) fsck kullanabilirsiniz.

sudo fsck -l bad_sectors.txt /dev/sdb1

Yukarıdaki komutlar Diskin boyutuna göre saatler sürebilir. Eğer komutu çalıştırdı iseniz ve daha uygun bir saatte çalıştırmak istiyorsanız; “CTRL+C” ya da “CTRL+Z” ile işlemi kesebilirsiniz.

Umarım bu bilgiler, sabit sürücünüzdeki sorunları belirlemenize ve daha fazla veri kaybını önlemek için bunları kötü olarak işaretlemenize yardımcı olmuştur. Sektörleri ‘kötü’ olarak işaretleseniz bile, diskin zaten fiziksel olarak hasar gördüğünü unutmayın. İşletim sistemine erişmemesini söylemek için bu parçaları kötü olarak işaretlemek yalnızca bir yazılım düzeltmesidir. Sabit diskinizde bozuk sektörler oluşmaya başlarsa, uzun vadede daha da kötüleşir. Bu nedenle, verilerinizi yedeklemeye başlamanız ve sabit sürücünüzü yenisiyle değiştirmeniz veya en yeni SSD sürücülerini kullanmanız önerilir.

Eksiklerim ya da sizlerin eklemek istedikleri varsa mutlaka yorum yapın.

Kolay gelsin, sağlıcakla kalın…

Line User Interface (LUI). Komutların tüm linux dağıtımlarında ince farklılıkları vardır ve Ubuntu’da denenmiştir.